‘Een echt kip-en-ei verhaal ‘
Voor het maken van herbruikbare voedselverpakking (o.a. de Wadtroesjka’s) werken we met biologisch afbreekbaar plastic, ook wel PHA genoemd en daar weet partner Ecoras alles van.
Vanuit Ecoras werken Jon Salt en Sven Jurgens mee aan Wad van waarde. Jon (foto boven) leidt het PHA-programma. Sven richt zich op de opschaling en toepassing van biogrondstoffen en de circulaire inzet van (bio)plastics. Daarnaast is Sven aanjager biomassa bij Vereniging Circulair Friesland.
Welke kansen zie je voor PHA?
Jon: ‘Er is een toenemend bewustzijn rond de problemen die samenhangen met het grootschalige gebruik van plastic. Daarmee neemt ook de aandacht en vraag naar alternatieven toe. Een dergelijk alternatief is PolyHydroxyAlkanoaat (PHA). Een hele mond vol, maar kort gezegd is PHA een biopolymeer. Dit zijn lange ketens van identieke bouwsteentjes geproduceerd door micro-organismen. Het materiaal lijkt qua toepassing en structuur op plastic. PHA lijkt veelbelovend voor de toekomst van polymeren in de industrie. Om verdere groei en ontwikkeling van PHA te realiseren, moet geïnvesteerd worden in zowel de productie van een PHA die geschikt is voor verschillende toepassingen, als in wat de toepassingen zullen zijn. En er moet vraag ontstaan naar het materiaal, zodat het de moeite waard is om het te gaan produceren. Een echt kip-en-ei verhaal dus.’
Welke grondstoffen gebruiken jullie voor de PHA?
Jon: ‘Omdat het nog zo’n nieuwe materiaal is, zijn er op dit moment beperkte bronnen van PHA. Het materiaal dat nu beschikbaar is komt voornamelijk uit Oost Azië. Deze PHA’s zijn gemaakt van gewassen als maïs of cassave. Een voorbeeld hiervan is de PHA ENMAT Y1000P van TianAn Biopolymer, zij hebben een certificaat voor voedselveiligheid gekregen van de EU. In het begin van het Wad van waarde programma gebruiken we deze Oost-Aziatische PHA. Het doel is om na verloop van tijd over te stappen naar Europese PHA’s, die we halen uit industriële afvalwaterstromen van aardappel, papierpulp of suikerbiet. Met Wad van waarde willen we de vraag stimuleren, zodat er voldoende PHA in Europa geproduceerd kan worden. Het is de verwachting dat er door dit initiatief in de komende 5 tot 10 jaar een opschaling van de productiecapaciteit komt.’
Wat hoop je te bereiken?
Jon: ‘Na dit programma moet de basis zijn gelegd voor verdere opschaling van het gebruik en de productie van PHA in Noord Nederland. Hiermee boeken we een grote milieuwinst; we bieden een alternatief voor de plastics uit aardolie; de niet-afbreekbare plastics in de Waddenzee terugdringen of voorkomen; en de mogelijkheid voor Noord Nederland om hiermee nieuwe economische ontwikkelingen te realiseren.’
deelnemers van de lunchlezing
Het PHA-traject van Wad van waarde is van start gegaan met een lunchlezing over bioplastic, georganiseerd door Circulair Friesland en Biosintrum. Kun je kort omschrijven waar de lezing over ging?
Sven: ‘In de lunchlezing gingen we in op de kansen en mooie ontwikkelingen die er in Noord Nederland spelen. We hadden verschillende organisaties uitgenodigd om te vertellen over hun onderzoek en producten. Zo is Paques biomaterials bezig om in Noord-Nederland de productie van PHA mogelijk te maken. NHL Stenden onderzoekt eigenschappen en toepassingen van PHA bioplastics. Limm recycling is met de Happy Cup als een van de eersten in Noord-Nederland begonnen met de productie en verkoop van bekers op basis van PHA. Oerlemans Plastics onderzoekt andere toepassingen, zoals in folies en zakken. En uiteraard mocht Eileen Blackmore niet ontbreken, als initiatiefnemer van Wad van waarde.’
Wat waren de belangrijkste uitkomsten van de lunchlezing?
Sven: ‘Naast dat we hopelijk mensen enthousiast hebben gemaakt over de mogelijkheden van bioplastics als PHA, hebben we ook de mogelijkheid geboden aan nieuwe partijen om mee te doen met de ontwikkelingen. We hebben een oproep gedaan aan mogelijke verwerkers, productontwerpers en mensen die de producten toepassen (supermarkten, merkeigenaren) om zich aan te melden. We kunnen nieuwe partners goed gebruiken voor de verdere opschaling.’
Hoe ga je dat inzetten voor Wad van waarde?
Jon: ‘In Wad van waarde zetten we de basis neer met concrete producttoepassingen en bijbehorende mogelijkheden tot opschaling. De producten die worden ontwikkeld gebruiken we als voorbeeld. Ze laten zien wat er mogelijk is in gebieden zoals de Waddenzee. Daarnaast zijn ze het bewijs van de impact dat dit soort programma’s kan hebben op de economie, de mensen en het milieu. We hopen er ook vergelijkbare projecten in andere deltagebieden mee te stimuleren. Het PHA onderzoek van Ecoras is een waardevol onderdeel voor Wad van waarde. Het versterkt het programma met een netwerk van plasticverwerkers en kennisinstellingen die werken met PHA. Samen onderzoeken we de rol die PHA kan spelen om de plastic vervuiling in het Waddengebied te bestrijden.’
PHA production stages (left to right): PHA in bacterial biomass – Extracted PHA – Bacterial biomass after extraction – PHA granulate ready for use
Toelichting begrippen
PHA (polyhydroxyalkanoate) refereert naar een groep polymeren die biologisch gemaakt en afbreekbaar zijn. Ze zijn gemaakt van koolstofhoudend materiaal. Dit kan bijvoorbeeld suikerbiet zijn of afvalwater waarin plantmateriaal aanwezig is. Dezelfde bacteriën die de PHA maken, kunnen het ook weer afbreken om de energie te gebruiken. PHA wordt volledig afgebroken en laat geen deeltjes achter.
Biopolymeren is een paraplubegrip voor polymeren, die – of biologisch gemaakt zijn door natuurlijke processen, zoals door bacteriën – of bioafbreekbaar zijn. Ze breken vanzelf af in de natuur, zonder schadelijke deeltjes achter te laten.
Bioplastic
In deze video geeft Dave Hekkens van Precious Plastic uitleg over bioplastic.
