Wat is Polyhydroxyakanoaat (PHA)?
Het materiaal dat wij voor onze Wadkop gebruiken heet PHA. Deze letters staan voor de wetenschappelijke naam Polyhydroxyalkanoaten. PHA heeft unieke eigenschappen en is daarmee interessant om als alternatief te gebruiken voor fossiele plastic producten; het wordt namelijk gemaakt van biomassa. Ook komen er geen microplastics vrij, is het afbreekbaar in de zee en de natuur, niet toxisch en ook nog eens vaatwasser bestendig. Kortom het gaat jaren mee en is daarnaast ook nog goed voor mens en milieu.
PHA’s zijn biologisch afbreekbaar wanneer dit materiaal per ongeluk terecht komt in het milieu. Maar wat zegt dat nou eigenlijk? Om dat te beantwoorden is het goed om eerst helder te hebben wat het verschil is tussen fossiele plastics, biobased plastics en de relatie tussen wel of niet biologisch afbreekbaar. En waar staat ‘composteerbaar’ voor?
Fossiele plastics (fossil based) zijn plastics waarvan de grondstoffen gewonnen worden uit niet hernieuwbare bronnen (fossiele grondstoffen). Dit betekend dat de grondstof niet kan worden aangevuld en dus in de toekomst op kan raken. Voor plastics betekend dit het winnen van ruwe aardolie, waar via verwerkingstechnieken bouwstenen voor plastics worden gemaakt.
Bioplastics (biobased) zijn plastics waarvan de grondstoffen gewonnen worden uit hernieuwbare bronnen (biomassa). Dit betekend dat de grondstof aangevuld kan worden, waardoor er een oneindige voorraad beschikbaar is. Via verschillende processen kunnen ook hier bouwstenen voor verschillende plastics worden gemaakt.
Op basis van de namen lijkt op het eerste gezicht duidelijk welke van de twee biologisch afbreekbaar is. Echter blijkt dit in de praktijk iets ingewikkelder, niet alle bioplastics zijn afbreekbaar en sommige fossiele plastics zijn juist wel afbreekbaar.
PHA valt onder de groep die zowel biobased is als biologisch afbreekbaar. Dat wil niet zeggen dat het goed is om materialen van PHA in het milieu te brengen. Onder biologisch afbreekbaar wordt verstaan dat schimmels en bacteriën in staat zijn om materiaal af te breken in losse stoffen zoals water, koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). Er zijn wel verschillende definities onder welke omstandigheden en afbraaksnelheid iets biologisch afbreekbaar is. Denk aan alleen onder industriële omstandigheden of onder bestaande natuurlijke processen.
PHA en menselijke gezondheid
Plastics kunnen op veel verschillende plekken in het milieu terechtkomen. Ook bestaat de kans dat plastics in het menselijk lichaam belanden. Dit geldt ook wanneer een product, in het geval van de WadKop, van PHA is gemaakt. Wat is het effect mocht PHA in je lichaam belanden?
Mocht PHA van de WadKop in jouw lichaam komen, dan is er nog geen man overboord, want PHAs worden afgebroken. De afbraak van PHA is afhankelijk van aanwezigheid van bacteriën. Anno 2023 is bekend dat er 23 verschillende soorten bacteriën PHA kunnen afbreken. In de menselijke lichaamsflora (darm, huid, mond en maag) komen wel 89 verschillende bacteriën voor!
Het goede nieuws is, dat in de darmflora bacteriën aanwezig zijn, waaronder de Aeromonas sp., die PHA kunnen afbreken. Echter zijn er in je mond geen van de 23 bacteriën aanwezig, wat betekent dat je uit je WadKop kunt drinken zonder dat deze afbreekt (wel zo handig!). Ook vissen en dieren hebben bacteriën in zich die PHA afbreken. Dat geldt ook voor de bodem.
Tot slot, PHAs zijn goedgekeurd en gecertificeerd door de Food and Drug Administration (FDA) voor gebruik bij geneesmiddel toediening en weefseltechnologie. Bijvoorbeeld, PHAs kunnen worden gebruikt als structuur element bij het groeien van nieuwe weefsel voor implantatie. Ook in Nederland wordt PHA ingezet in medische toepassingen.
